به دنیا آمدن اولین نوزاد در خانواده همیشه چالش های مختلفی پیش روی والدین می‌گذارد از موضوعات تربیتی و رفتاری تا روانشناسی کودک یکی از چالش های مادران که از حدود یکسال به بعد با آن رو به رو می‌شوند از پوشک گرفتن کودک است.
در نهایت این موضوع که کودک به تنهایی توانایی استفاده از دستشویی را پیدا کند عملی می‌شود اما اینکه توقع بیش از حد داشته باشید که یک روز این اتفاق بیفتد نشدنی ست از پوشک گرفتن بچه یکی از هزاران چالش بچه داری ست که نیازمند صبر و پشتکار زیاد است.
بهترین زمان برای از پوشک گرفتن کودک
محققان و پزشکان بهترین زمان برای پوشک گرفتن کودک را بین 18 تا 24 ماهگی می‌دانند اما باید به این موضوع توجه داشت همانطور که انسان های بالغ از لحاظ یادگیری و اصول رفتاری با یکدیگر یکسان نیستند کودکان نیز از این قاعده مستثنا نیستند، دیده شده برخی از بچه ها تا 48 ماهگی نیاز به استفاده از پوشک دارند.
اولین موضوع که دلیل بر دیر کنار گذاشتن پوشک می‌شود جنسیت است!!
اگر فرزند شما پسر است خودتان را برای تعویض پوشک برای طولانی مدت آماده کنید اما این موضوع نباید باعث شود آموزش کنار گذاشتن پوشک را دیر شروع کنید هر چه زودتر شروع کنید این کار آسان تر می‌شود. اما با این شرایط چطور بچه را از پوشک بگیریم و بهترین زمان چه موقع است!؟
به طور کلی نوزادان تا حدود ۱۸ ماهگی توانایی نگهداری ادرار خود را ندارند و دائماً در حال کثیف کردن پوشک خود هستند اما عضله های نگهداری ادرار در اغلب کودکان از ۱۸ ماهگی تا ۲۰ ماهگی فعال می‌شود این سن مناسب ترین زمان برای از پوشک گرفتن کودک است. هر زمان که نشانه های زیر را مشاهده کردید مراحل پوشک گرفتن کودک را شروع کنید:
- قبل از هر چیزی کودک شما باید بتواند حداقل تا دو ساعت به صورت ارادی ادرار خود را نگه دارد یعنی پس از دو ساعت که پوشک فرزندتان را باز کردید کاملا خشک باشد
- زمانی که فرزند شما خودش به استفاده کردن از دستشویی علاقه نشان دهد
- خود کودک قبل از ادرار یا مدفوع اعلام می‌کند منظور با تغییر حالت چهره یا صدا نیست یعنی به زبان بیاورد
- به تعویض پوشک یا تعویض لباس زیر علاقه نشان می‌دهد و از شما می‌خواهد تا این کار را برایش انجام دهید.
- در مورد دستشویی رفتن سوال می‌کند و کنجکاو است
- توانایی بالا و پایین کشیدن شلوار خود را به تنهایی داشته باشد
مراحل کامل از پوشک گرفتن بچه
همانطور که قبل تر اشاره کردیم پیش از هر چیزی کودک باید توانایی نگه داشتن ادرار خود را داشته باشد تا زمانی که توانایی نگه داشتن ادرار در کودکان به وجود نیامده باشد شروع کردن پروسه پوشک گرفتن بچه بی نتیجه خواهد بود، بعد از مشاهده علائم گفته شده آموزش را شروع کنید.
کودک را با لگن و محیط دستشویی آشنا کنید، سعی کنید با داستان سرایی یا سناتور های مختلف کودکانه، کودک را با دستشویی آشنا سازید برای مثال با شخصیت کارتونی مورد علاقه کودک داستان بسازید و دستشویی رفتن آن شخصیت را در داستان بگنجانند. به کودک خود توجه کنید و به حرکات او دقت کنید چک کنید که قبل از شروع ادرار و مدفوع متوجه علائم آن می‌شود یا خیر و از کثیف بودن پوشک خود احساس ناراحتی دارد یا خیر!!
سعی کنید برای زمانی که فرزند شما نیاز به دستشویی را اعلام می‌کند و از دستشویی استفاده می‌کند جایزه ایی تعیین کنید این کار باعث ترغیب شدن به کنار گذاشتن پوشک می‌شود.
فرزند خود را با محیط دستشویی آشنا سازید اگر از دستشویی منزل برای از پوشک گرفتن بچه کمک می‌گیرید بعد از اتمام کار سیفون کشیدن را بر عهده خودش بگذارید تا تخلیه شدن ادرار و مدفوع در توالت را ببینید و با کشیدن سیفون آشنا شود اما اگر فرزند شما از توالت منزل ترس دارد و از رفتن به توالت امتناع می‌کند تهیه کردن یک لگن آموزشی نیز می‌تواند ایده خوبی باشد هنگام خرید لگن آموزشی از فرزند خود نظر بخواهید و همان مدلی که به آن علاقه نشان می‌دهد را تهیه کنید هنگامی که مراحل از پوشک گرفتن کودک را شروع کردید لگن را در جایی غیر از توالت و حمام قرار دهید زیرا برخی از کودکان از سنگ توالت ترس دارند مخصوصا اگر از مدل های ایرانی باشد از طرفی ترس افتادن و سُر خوردن و افتادن نیز باعث می‌شود از ورود به حمام و توالت جلوگیری کنند.
شورت آموزشی کودک نیز می‌تواند گزینه بسیار خوبی برای شروع باشد، اینگونه شورت ها ساختار سه لایه ایی دارند که از نشت و بیرون ریختن ادرار یا مدفوع جلوگیری می‌کنند مخصوصا هنگام خواب شبانه که کنترل ادرار برای کودک سخت است می‌تواند کمک بسیار خوبی باشد.
زمانی که فرآیند پوشک گرفتن کودک را شروع کردید برای چند روز منزل را ترک نکنید تا کودک شما از استرس، نگرانی و حواس پرتی دور بماند. لباس راحتی به کودک بپوشانید و هنگام خرید شورت آموزشی سایز های بزرگ تر و راحت تر را انتخاب کنید البته نه آنقدر بزرگ که باعث نشت مدفوع و ادرار شود.
جدول راهنما:
| مرحله | توضیحات | نکات |
| آمادگی | – سن: اکثر کودکان بین 18 تا 24 ماهگی برای آموزش دستشویی رفتن آماده می شوند. – علائم آمادگی: علائم آمادگی شامل خشکی به مدت دو ساعت یا بیشتر، علاقه به توالت، بی میلی به پوشک، و توانایی دنبال کردن دستورالعمل ها می باشد. | – قبل از شروع، با پزشک یا متخصص اطفال خود صحبت کنید. – مطمئن شوید که فرزندتان از نظر جسمی و عاطفی برای این کار آماده است. – یک برنامه منظم برای آموزش دستشویی رفتن تعیین کنید. |
| معرفی و تشویق | – به فرزندتان یک لگن یا صندلی دستشویی کوچک معرفی کنید. – اجازه دهید فرزندتان با پوشک روی آن بنشیند و با آن آشنا شود. – کتاب ها و آهنگ های مربوط به دستشویی رفتن را به او نشان دهید. – از کلمات تشویقی مثبت برای تشویق تلاش های او استفاده کنید. | – عجله نکنید و صبور باشید. – اگر فرزندتان در ابتدا مقاومت کرد، ناامید نشوید. – به پیشرفت های او توجه کنید و آنها را جشن بگیرید. |
| تمرین بدون پوشک | – زمانی که فرزندتان برای چند ساعت متوالی خشک می ماند، او را بدون پوشک بگذارید. – لباس های زیر شل و قابل تعویض به او بپوشانید. – او را هر دو ساعت یا بیشتر به دستشویی ببرید، به خصوص بعد از غذا و نوشیدنی. – در صورت بروز حادثه، آرام باشید و فرزندتان را سرزنش نکنید. | – از پدهای ضد آب یا لباس های آموزشی در صورت نیاز استفاده کنید. – همیشه یک دستمال مرطوب یا حوله همراه خود داشته باشید. – برای تمیز کردن محل آلوده از مواد شوینده ملایم استفاده کنید. |
| تثبیت | – با صبر و حوصله به تمرین بدون پوشک ادامه دهید. – زمانی که فرزندتان به طور مداوم برای چند روز یا بیشتر خشک می ماند، می توانید پوشک های شبانه را نیز حذف کنید. – به فرزندتان آموزش دهید که قبل از خواب و بعد از بیدار شدن از خواب به دستشویی برود. – برای تشویق موفقیت های او از سیستم پاداش استفاده کنید. | – ممکن است هنوز شاهد حادثه های شبانه باشید. – در صورت نیاز از شورت های شبانه جاذب استفاده کنید. – به تدریج پاداش ها را کاهش دهید تا فرزندتان به طور مستقل دستشویی رفتن را ادامه دهد. |
آشنایی با از پوشک گرفتن کودک در سنین محتلف
همانطور که قبل تر به آن اشاره کردیم کودکان در یادگیری، مسائل ژنتیکی، جنسیت و شرایط زندگی با یکدیگر تفاوت دارند که سبب می‌شود کودکی در سن 2 سالگی نیاز به استفاده از پوشک نداشته باشد اما کودک دیگر با همان جنسیت تا 4 سالگی از پوشک استفاده کند. به طور معمول بهتر است تا 3 سالگی کودک را از پوشک گرفته باشید اما اگر قصد داشتیم آموزش را زودتر یا دیرتر شروع کنیم چه باید کرد؟! در سنین مختلف چطور بچه را از پوشک بگیریم!؟ در اینجا به بیشترین احتمالات و سوالات شما پاسخ می‌دهیم.
از پوشک گرفتن کودک دو ساله
فرقی نمی‌کند در چه سنی اینکار را شروع کرده اید زمانی که فرزند شما اختیار ادرار خود را از دست داد و فرش یا محیط منزل را کثیف کرد از تنبیه و دعوا کردن او امتناع کنید البته که این جمله معنی بی خیالی و گفتن جمله عیبی ندارد را نمی‌دهد، می‌توانید با جمله های کوتاهی که در خاطر کودکان می‌ماند به او یادآوری کنید جای جیش یا پی پی داخل لگن یا توالت است. استمرار را فراموش نکنید در انجام آموزش از پوشک گرفتن کودک صبر و حوصله اولین لازمه کار است.
البته برای جلوگیری کردن از کثیف شدن منزل می‌توانید از زیر اندازهای یکبار مصرف استفاده کنید این زیر انداز ها خاصیت جذب رطوبت را دارند در نقاط مختلف منزل قرار دهید طوری که کودکان از وجود آن با خبر نشود برای مثال زیر پارچه ها و روکش مبل.
از پوشک گرفتن بچه سه ساله
این سن در کودکان دقیقا سر بزنگاه است سنی که به قول معروف نه دیر شده و نه برای شروع کار زود است یادگیری کودکان در این سن کمی متفاوت با دو سالگی می‌باشد. هر زمان که کودک فرش یا مبل خانه را کثیف کرد از خودش برای تمیز کردن خانه کمک بگیرید. یک بسته از پوشک مصرفی کودک را بیاورید و با زبان کودکانه یا داستان سرایی به او یادآوری کنید که زمان خداحافظی با پوشک رسیده.
یکی از روش های مفیدی که هنگام از پوشک گرفتن بچه در تمام دنیا رایج می‌باشد ساختن یا استفاده کردن از سرود توالت می‌باشد اگر خودتان خلاقیت لازم را دارید یک سرود کوتاه و ساده یا تشویق منحصر به فرد یا حتی رقص بچه گانه برای استفاده کردن از توالت بسازید و هر بار آن را اجرا کنید اما اگر خلاقیت لازم را ندارید می‌توانید از سرود های مختلف در فضای اینترنت استفاده کنید اینکار برای کودکان جذابیت خاصی خواهد داشت.
مراحل رفتن به توالت و استفاده کردم از توالت را مانند یک تفریح به کودکتان آموزش دهید طوری که کودک بپذیرد توالت رفتن یک کار لازم برای تک تک اعضای خانواده است اما می‌تواند هنگام توالت رفتن کمی تفریح و آواز نیز چاشنی کار کند تا راحت تر استفاده نکردن از پوشک را بپذیرد.
از پوشک گرفتن بچه ۴ ساله
به جرات می‌توان این سن را دیرترین حالت در شروع کنار گذاشتن پوشک نامیده هر چه دیرتر اینکار را شروع کنید با چالش های بیشتری رو به رو خواهید شد و وابستگی کودک به پوشک نیز بیشتر خواهد بود.
در این سن باید استفاده از توالت را به حالت امری به کودکتان بگویید برای مثال هنگام خواب شبانه یا حتی خواب بعد از ظهر به شکل سوالی از او درخواست نکنید پسرم یا دخترم نیاز به استفاده از توالت داری!؟ اینگونه سوال پرسیدن قطعا با جواب منفی رو به رو خواهد شد.
در این سن احتمال کثیف کردن فرش و مبل حتی به صورت ارادی نیز پیش خواهد آمد حتی اگر متوجه شدید فرزندتان از عمد خانه را کثیف کرده او را تنبیه و شرمنده نکنید در صورت تنبیه و دعوا کردن باید منتظر عواقب آن بمانید.
قبل از بیرون رفتن نیز به کودکتان گوش زد کنید و به طور امری له او بگویید باید از توالت استفاده کند تا متوجه این موضوع بشود قبل از خواب و بیرون رفتن باید از توالت استفاده کند هنگام استفاده از توالت به او کمک کنید حتی اگر چند قطره ادرار داخل لگن یا سنگ توالت ریخت او را تشویق کنید و به او جایزه بدهید تا متوجه کار درست بشود.
سعی کنید هنگام بیرون رفتن از لباس راحتی یا شورت های آموزشی استفاده کنید اما به هیچ وجه از پوشک استفاده نکنید و همواره چند دست لباس تمیز همراه خود داشته باشید زیرا توقع اینکه کودک بتواند مانند شما تا چند ساعت ادرار خود را نگه دارد کاملا اشتباه است.
به هیچ وجه از شورت آموزشی تنگ و کوچک استفاده نکنید زمانی که شورت آموزشی تنگ باشد به کودک حس پوشک شدن می‌دهد و این حس پوشک شدن باعث استفاده نکردن از توالت می‌شود.
اگر بعد از چند روز آموزش تاثیری در کودک خود مشاهده نکردید نگران نشوید آموزش را متوقف کنید و تا حدود ۴۵ روز به او استراحت بدهید ، بعد از گذشت ۴۵ تا ۵۰ روز دوباره آموزش پوشک گرفتن کودک را شروع کنید.
اگر بعد از شروع دوباره آموزش باز هم جواب نداد مجدد به کودک خود ۴۵ روز استراحت بدهید این بار به مدت سه روز کودک را بدون پوشک و لباس در خانه رها کنید یعنی باید سه روز در خانه لخت باشد در این روش قطعا روز اول خواهید دید که کودک خودش را خیس می‌کند و به استفاده کردن از توالت یا لگن آموزشی توجه نمی‌کند اما پس از گذشت یک روز کودک به صورت خود جوش به استفاده کردن از لگن علاقه نشان می‌دهد و از خیس کردن خود و خانه امتناع می‌کند؛ البته اگر با لخت بودن کامل کودکتان مشکل دارید می‌توانید از یک دامن کوتاه یا شورت آزاد و راحت برای انجام این کار استفاده کنید.
کودکان باید روش استفاده از توالت را یاد بگیرند این موضوع کاملا سلیقه ای است و به وضعیت فرهنگی خانواده بستگی دارد اما این راه حل نیز می‌تواند کاربردی باشد که کودکتان را با خود به توالت ببرید و روش استفاده از توالت را به صورت عملی به او آموزش بدهید.
بعد از یادگیری کودک اگر از توالت فرنگی استفاده می‌کنید حتما به تبدیل توالت فرنگی احتیاج پیدا خواهید کرد که در این فروشگاه بالای 10 مدل از آنها وجود دارد که می‌تواند کمک بسزایی به شما داشته باشد.
نتیجه گیری
کودکان از ابتدا استفاده کردن از توالت را بلد نیستند و اغلب با استفاده از پوشک راحت ترن اما والدین با داشتن صبر و قاطعیت می‌توانند استفاده از توالت را به فرزندان آموزش دهند هنگام شروع آموزش از پوشک گرفتن بچه باید ترس خودتان را کنار بگذارید روی کثیف شدن مبل و فرش حساس نباشید جایزه های مختلف در دسترس داشته باشید و چند روزی صبر کنید تا از این چالش بزرگ که برای همه والدین اتفاق می‌افتد بگذرید، امیدواریم این مقاله در به نتیجه رساندن کنار گذاشتن پوشک به شما کمک کرده باشد.
